پروتکل انتقال هایپرتکست (HTTP) یکی از پروتکل‌های ارتباطی اصلی در وب است که برای انتقال اطلاعات بین کلاینت و سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، به مبانی و عملکرد پروتکل HTTP پرداخته خواهد شد.
۱. تعریف HTTP:
پروتکل HTTP یک پروتکل لایه‌ی اپلیکیشن در مدل OSI است و برای انتقال اطلاعات متنی بین سرور و کلاینت در وب استفاده می‌شود. این پروتکل ابتدا توسط تیم توسعه‌ی وبنا (W3C) و اینترنت انجمن (IETF) تعریف شد و اکنون به صورت استاندارد در وب استفاده می‌شود.
۲. عملکرد اصلی:
HTTP به صورت کلی بر اساس مدل درخواست و پاسخ (Request-Response) عمل می‌کند. کلاینت ارسال درخواست‌هایی به سرور می‌کند و سرور پاسخ‌هایی به این درخواست‌ها ارسال می‌کند. هر درخواست و پاسخ می‌تواند حاوی متدها، هدرها، بدنه (Body) و سایر اطلاعات مرتبط با ارتباط باشد.
۳. متدهای HTTP:
HTTP دارای متدهای مختلفی است که هرکدام وظایف خاصی را انجام می‌دهند. برخی از متدهای معروف HTTP عبارتند از:
- GET: درخواست دریافت اطلاعات از سرور.
- POST: ارسال داده به سرور برای پردازش.
- PUT: بروزرسانی یا ایجاد منبع در سرور.
- DELETE: حذف یک منبع در سرور.
۴. هدرها در HTTP:
هدرها (Headers) اطلاعات اضافی در درخواست‌ها و پاسخ‌ها هستند. این اطلاعات ممکن است شامل نوع محتوا، زمان ایجاد، نوع مرورگر و… باشد. هدرها به سرور و کلاینت کمک می‌کنند تا اطلاعات مربوط به ارتباط را بهبود بخشند.
۵. ایمنی و امنیت:
از آنجایی که HTTP اطلاعات را به صورت متنی انتقال می‌دهد، این پروتکل در برابر حملات امنیتی حساس است. برای افزایش امنیت، پروتکل HTTPS با استفاده از رمزنگاری اطلاعات محتوا ارائه شده است.
۶. نسخه‌های HTTP:
پروتکل HTTP از زمان معرفی نسخه اول (HTTP/0.9) تا به امروز به نسخه‌های مختلفی ارتقا یافته است. آخرین نسخه اصلی آن HTTP/2 است که بهبودهای زیادی در عملکرد و سرعت ارتباطات وب ارائه داده است.
نتیجه‌گیری:
پروتکل HTTP اساسی‌ترین پروتکل برای انتقال اطلاعات در وب است. با درک مفاهیم مبانی و عملکرد آن، توسعه‌دهندگان و افراد مرتبط با حوزه وب می‌توانند بهبودهای مؤثری در ارتباطات وب ایجاد کنند. از آنجا که اطلاعات در حالت متنی منتقل می‌شوند، مواظبت بر روی امنیت با استفاده از HTTPS از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.