بازاریابی شبکه‌ای یک رویکرد نوین در حوزه تبلیغات و فروش است که با فراگیری روزافزون اینترنت و رشد فناوری‌های ارتباطی، به سرعت به عنوان یک راهبرد موثر در توسعه کسب و کارها جلب توجه کرده است. این نوع بازاریابی بر مبنای ایجاد شبکه‌های ارتباطی قوی بین افراد و توسعه شبکه‌های فروش مبتنی بر پیشنهاد و توصیه افراد شناخته شده است.
تاریخچه بازاریابی شبکه‌ای:
بازاریابی شبکه‌ای به عنوان یک روش بازاریابی، اصطلاحی نسبتاً جدید است اما می‌توانیم تعدادی از رویدادهای مهم در تاریخ آن را بررسی کنیم:
- دهه 1930: اصطلاح “بازاریابی شبکه‌ای” نخستین بار در دهه 1930 میلادی مورد استفاده قرار گرفت. این مفهوم به عنوان روشی برای توزیع محصولات و خدمات با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات شخصی تبلیغ شد.
- دهه 1940: در دهه 1940، شرکت‌هایی چون Nutrilite و California Perfume Company (که بعدها به نام Avon تغییر نام کرد) به عنوان یکی از نخستین شرکت‌های بازاریابی چندسطحی شناخته شدند. این شرکت‌ها ساختارهای توزیع شبکه‌ای را به کار بردند.
- دهه 1950: در این دهه، شرکت Amway تأسیس شد و به سرعت یکی از بزرگترین شرکت‌های بازاریابی چندسطحی جهان شد.
- دهه 1980: بازاریابی شبکه‌ای در دهه 1980 به عنوان یک روش معتبر و مورد توجه برای کسب و کارها ظاهر شد. در این دهه، شرکت‌های بزرگ مانند Herbalife و Mary Kay به عنوان نمونه‌های دیگر از شرکت‌های بازاریابی چندسطحی شناخته شدند.
- دهه 1990: با استفاده از اینترنت، بازاریابی شبکه‌ای دسترسی به یک تعداد بیشتر افراد را پیدا کرد. اینترنت امکان ارتباطات گسترده‌تر و سریع‌تر را فراهم کرد و شرکت‌های جدید در این حوزه ظهور کردند.
- دهه 2000 به بعد: بازاریابی شبکه‌ای به عنوان یک راهبرد مهم در دهه 2000 به بعد، به خصوص با ظهور شبکه‌های اجتماعی آنلاین، افزایش یافت. شرکت‌های بزرگی مانند Amazon، وارد این حوزه شدند و مدل‌های مختلف بازاریابی شبکه‌ای ارائه کردند.
همچنین، باید توجه داشت که با تکامل فناوری و تغییرات در مدل‌های تجاری، بازاریابی شبکه‌ای همچنان در حال توسعه و تغییر است و ممکن است تاریخچه آن به‌روز شود.
اصول اساسی بازاریابی شبکه‌ای:
- رابطه مستمر و اعتماد: بازاریابی شبکه‌ای به برقراری روابط مستمر و قائل کردن اعتماد بین افراد تاکید دارد. این اصل به شما این امکان را می‌دهد که با ایجاد ارتباطات فعال با مخاطبان و مشتریان، اعتماد را برقرار کرده و از توصیه‌ها و پیشنهادهای آن‌ها بهره‌مند شوید.
- ایجاد شبکه: ایجاد یک شبکه قوی از افراد و همکاران بازاریابی شبکه‌ای اساسی‌ترین چالش این روش است. این شبکه می‌تواند از دوستان، خانواده، همکاران یا حتی اشخاص مرتبط با حوزه کسب و کار شما باشد. این شبکه افراد را به سفارشی‌سازی تجربه مشتری و ارائه بهترین خدمات ترغیب می‌کند.
- محتوای جذاب: محتوا در بازاریابی شبکه‌ای با اهمیت بالایی برخوردار است. ایجاد محتوای جذاب و مفید، که توسط افراد قابل به اشتراک‌گذاری باشد، می‌تواند اثربخشی بازاریابی شبکه‌ای را افزایش دهد. این محتوا می‌تواند شامل مطالب آموزشی، تجربیات مشتریان، یا داستان‌های موفقیت باشد.
- پاداش‌ها و انگیزه‌ها: ایجاد سیستم پاداش و انگیزه برای افرادی که در شبکه شما مشغول به بازاریابی هستند، می‌تواند تشویق و تحریک کننده باشد. این ممکن است شامل تخفیف‌ها، هدایا یا سطوح مختلف امتیازات باشد.
مزایای بازاریابی شبکه‌ای:
- گسترش سریع: این روش امکان گسترش سریع کسب و کار را فراهم می‌کند. با اعتماد به شبکه افراد، اطلاعات و پیشنهادها به سرعت منتقل می‌شوند.
- کاهش هزینه‌ها: استفاده از شبکه افراد به عنوان بازاریابان، هزینه‌های تبلیغات را به شدت کاهش می‌دهد و در عوض به ارتقاء محصول و خدمات می‌پردازد.
- تأثیر توصیه: توصیه‌ها و نظرات افراد در شبکه، بر تصمیم‌گیری دیگران تأثیر گذار است. این بازاریابی نوعی اعتبار سازی غیرمستقیم فراهم می‌کند.
- افزایش فروش: با افزایش تعداد افرادی که محصول یا خدمات شما را به دیگران معرفی می‌کنند، فرصت برای افزایش فروش به طریق گسترده‌تری فراهم می‌شود.
با کمال اطمینان می‌توان گفت که بازاریابی شبکه‌ای به عنوان یک روش اثربخش و پویا، برای کسب و کارها در دنیای امروز بسیار مهم است و قادر است به سرعت به ارتقاء و گسترش آن‌ها کمک کند.
موانع فعالیت بازاریابی شبکه‌ای:
- مجوزها و مجوزهای بازاریابی: بر اساس قوانین ایران، بسیاری از کسب‌وکارها نیاز به دریافت مجوزهای مربوط به فعالیت‌های خود دارند. در صورتی که فعالیت بازاریابی شبکه‌ای مرتبط با محصولات خاصی باشد، اخذ مجوزهای مربوط به این فعالیت ممکن است الزامی باشد.
- حمایت از مصرف‌کنندگان: مقررات حاکم بر بازاریابی شبکه‌ای ممکن است حاوی مقررات مختلفی باشد که به منظور حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان اجرا شده‌اند. این ممکن است شامل حقوق مصرف‌کنندگان در خرید و همچنین الزامات اطلاع‌رسانی و شفافیت باشد.
- ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها: در برخی حوزه‌ها، ممکن است قوانین محدودیت‌ها یا ممنوعیت‌های خاصی را برای بازاریابی شبکه‌ای تعیین کند. مثلاً، برخی از کالاها و خدمات ممکن است محدودیت‌های خاصی در زمینه بازاریابی داشته باشند.
- مالیات: درآمد حاصل از فعالیت‌های بازاریابی شبکه‌ای ممکن است تحت مالیات قرار گیرد. قوانین مالیاتی باید رعایت شود و ممکن است برخی از افراد و شرکت‌ها ملزم به ارائه گزارشات مالی و پرداخت مالیات باشند.
- حقوق نمایندگان و بازاریابان: قانون کار و حقوق نمایندگان و بازاریابان نیز ممکن است تعیین‌کننده باشد. حقوق و مزایای بازاریابان و نمایندگان ممکن است توسط قوانین و مقررات مشخص شده باشد.
مهم است که کسب و کارها و بازاریابان شبکه‌ای هنگام انجام فعالیت‌های خود، به دقت قوانین مربوط به بازاریابی در ایران را رعایت کرده و از مشاوره حقوقی مناسب بهره‌مند شوند.
برای مطالعه دیگر مطالب آموزشی از وبلاگ آژانس دیجیتال مارکتینگ نمونه اجتماعی کلیک کنید